0°C

Personeelsgebrek in de bloembollensector nijpender

Bloembollenkwekers vinden steeds moeilijker personeel. Het gaat daarbij niet alleen om vacatures voor seizoenswerk. Ook vaste medewerkers zijn lastig te vinden. Vooral functies als trekkerchauffeur en around medewerker staan steeds langer open. 

Peter van Kampen, bloembollenkweker en broeier van narcissen in pot uit Julianadorp kan over het personeelsgebrek meepraten. Hij heeft een vacature openstaan voor een around medewerker en in het hoogseizoen wordt het steeds lastiger. “Waar ik voorheen zelf genoeg mensen vond, wijk ik nu uit naar het uitzendbureau, maar ook zij kunnen niet altijd voldoende mensen leveren. Dan vraag je om vijf medewerkers en dan krijg je er drie.” 

Het probleem is niet zozeer te wijten aan de coronacrisis. Het gaat beter met de economie in Polen, stelt tulpenkweker en- broeier Wim Steur van Wireco in Obdam en Ursem. Zijn medefirmant is Pools. Het werven ging lange tijd goed, maar vorig jaar had ik twintig medewerkers via het uitzendbureau, terwijl dat twee jaar terug maar zeven uitzendkrachten waren. Dat is wel een teken aan de wand.” 

Mentaliteit
Nederlanders zijn sinds jaar en dag lastig te krijgen, maar dat geldt in de hele agrarische sector. Het ligt daarbij niet aan de lonen, want die liggen doorgaans vaak hoger dan het minimumloon, maar het blijft onbegrijpelijk dat veel mensen werkloos thuis zitten, vindt Steur. “Je hoeft niet werkloos thuis te zitten in Nederland. Het ontbreekt wel een beetje aan mentaliteit soms. Wellicht moet harder opgetreden worden vanuit de instanties.” Van Kampen zegt: “Veel regels zorgen ervoor dat mensen minder snel aan het werk gaan en ze krijgen weinig extra. Dat werkt demotiverend.”

Afwisselend
De ondernemers geven toe dat het werk niet altijd ideaal is. Je krijgt vuile handen en het werk kan eentonig zijn. Toch zien ze veel uitdaging. Zeker voor vaste medewerkers.  Afwisseling ziet Van Kampen vooral in het product dat hij levert. Van tulpen op het land, leliebollenteelt op contract, narcissen op pot en irissenbollen. Van Kampen: “Het zijn fases die ik kan afsluiten en daar leef ik naartoe. Bovendien heb ik door het binnen- en buitenwerk een hoop afwisseling.”
Daarnaast gaat er een heel proces aan vooraf, voordat bloembollen en tulpen bij de consument liggen. “Logistiek kan veel gedaan worden en op het gebied van verduurzaming. Hierbij komt veel papierwerk kijken, maar een medewerker kan ook kijken waar efficiëntieslagen gemaakt kunnen worden. Allemaal onderdeel van het vak”, zegt Van Kampen. 

Automatisering
Steur ziet vooral kansen en uitdaging in de automatisering. De technische kant van de agrarische sector. Volgend jaar start het bedrijf met een ziekzoekrobot, waardoor Wireco 6 tot 8 man uitspaart. “Normaal heb ik 15 tot 20 mensen die selecteren op het land, maar daarvan kunnen 6 tot 7 echt goed selecteren en de moeilijke planten eruit halen.” 

Ook gaat Wireco investeren in een opplantmachine, waardoor hij 10 man kwijt kan. “Je wordt er wel toe gedwongen, maar het moet financieel wel kunnen als bedrijf. Het zijn enorme investeringen, maar de technische mogelijkheden worden steeds interessanter.” Denk aan robots die plukken en bijvoorbeeld asperges snijden of aan G-tech trekkers die autonoom rijden. Het gaat allang niet meer alleen over bollen pellen, maar dat is wel wat veel nog mensen denken.”


In bollensector wordt gat arbeidsmarkt verkleind

De periode dat functies in de agrarische sector openstaan, wordt steeds langer. Een half jaar tot een jaar is niet vreemd. Een probleem dat moet worden opgelost, stelt Josina Rustenburg, regiocoördinator van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) voor West-Friesland en het Noordelijk Zandgebied. 

Rustenburg signaleerde via verschillende kanalen dat bollenkwekers steeds moeilijker personeel kunnen vinden. “Steeds langer komen dezelfde vacatures voorbij op Facebook, maar ik merk het ook bij ons in het bedrijf en ik hoor het in vergaderingen van de KAVB”, zegt Rustenburg. 
“Het personeelstekort in de bloembollenbranche is niet alleen een probleem van het laatste jaar. In de hele agrarische sector is het al jaren gaande”, zegt Franco Hamelink, bemiddelaar regio Noord-Holland Noord van het werving en selectiebureau Agriwerker.
Gemiddeld genomen gaat het over MBO-functies, waarbij kennis of ervaring van bijvoorbeeld de teelt nodig is. Denk aan vacatures als een meewerkend voorman, assistent bedrijfsleider of een goede trekkerchauffeur. Hamelink zegt: “Onlangs solliciteerde een vrachtwagenchauffeur. Iedereen kan trekker rijden, maar juist voor de machinerie die erachter moet, daar is kennis voor nodig. Een stukje bijscholing is dan noodzakelijk.”

Instroom
De problematiek op de arbeidsmarkt komt ook door de tijdgeest. “Waar vroeger iedereen ging bollen pellen. Gaan jongeren in de zomer niet meer zo snel werken in een bollenschuur. Ze hebben bijvoorbeeld al een baantje in de supermarkt en maken daar die extra uren wel”, vertelt Rustenburg. 
De instroom in de bollensector droogt hierdoor op. Hamelink zegt: “Vroeger begon je met bollen pellen en dan werkte je jezelf op. Vervolgens bleef je een paar jaar hangen. Tegenwoordig wordt uitgeweken naar buitenlandse werknemers.”

Buitenland
Poolse of Roemeense medewerkers aannemen en opleiden, waardoor ze langdurig blijven, is een goede oplossing. Maar ook dat wordt steeds moeilijker. “In Polen zijn de afgelopen jaren de lonen gestegen, mede door toetreding in de EU in 2004. De inkomensverschillen zijn steeds kleiner waardoor werken in Nederland minder interessant is”, zegt Hamelink.

Onderwijs
Veel winst is te behalen in het onderwijs. “Interesseer mensen voor plantenteelt. Ga als sector het gesprek aan met de opleidingen. Vorm een klas waarmee gaten gedicht kunnen worden”, aldus Hamelink. 
Voor bijscholing kan in de bloembollensector gekeken worden naar de cursussen op de Bollenacademie. “Maar een 55+-er zonder ervaring met computers in het werkveld is wel steeds lastiger. Bedien dan maar eens een klimaatcomputer. Ik zeg wel altijd. Waar een wil is, is een weg. Alles is mogelijk als je dit wilt, maar de kennis wordt wel steeds specialistischer”, vindt Hamelink. 

Uitzendbureau AB Vakwerk is bezig met het gat in de arbeidsmarkt te dichten en gaat gericht korte opleidingen bieden voor de bollensector via de AB Vakschool. Het imago in de sector mag daarbij wel veranderen, vindt Rustenburg. “In de bollen werken is afwisselend werk. Van selecteren, broeien, planten tot machine-onderhoud. Volwassen die willen, kunnen in een paar weken durende opleiding makkelijker een overstap maken. Voor mensen die willen veranderen van richting, kan dit!”

Lees in november over het programma van de AB Vakschool voor de bloembollensector

Wees sociaal, deel lokaal!

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Voor meer informatie, kunt u onze Facebook pagina bezoeken!

Heeft u ook een mooi verhaal?

Tip onze journalisten!

Heeft u ook een mooi verhaal voor de Westfrieskrant?

Tip onze redactie!

Wij vertellen graag uw verhaal. Stuur uw artikel met goede kwaliteit beeldmateriaal op naar: redactie@mediain.nl