Column Vertify: De Poenschepper

Bij het schrijven van deze column krijg ik het beeld van de poenschepper op mijn netvlies. U weet het misschien nog wel, album 67 van Suske en Wiske. Ik wil het namelijk hebben over het toekomstige verdienmodel van Nederland.

In de verhitte en steeds meer gepolariseerde discussie over stikstof, vergroening, verduurzaming, etc. komt ook steeds vaker de stelling naar voren dat een belangrijk deel van de activiteiten die op het platteland worden uitgevoerd (veehouderij, bollenteelt, glastuinbouw, etc.) makkelijk gemist kunnen worden. Export van agrarische productie is helemaal uit den boze, want dat gaat ten koste van het milieu en gezonde leefomgeving. Ik heb daarop eens zitten “kauwen”. Door alle afgekondigde maatregelen, lijkt economie er niet meer toe te doen. Daarbij realiseer ik mij terdege dat in het verleden de economische focus tegen beter weten in altijd de boventoon heeft gevoerd. Maar als fervent aanhanger van de zogenaamde tripple-bottom line-visie, een weloverwogen afweging tussen milieu, sociaal en economie, mis ik de balans in de maatregelen en de discussie. Als er alleen voedsel lokaal geproduceerd mag worden en geen export meer gewenst is, dan is het logisch dat er ook geen import meer kan zijn. In bijvoorbeeld het geval van fruit dan ook geen bananen, mandarijnen, sinaasappels, kiwi’s, blauwe bessen, avocado’s etc. Enerzijds niet duurzaam, anderzijds waar moeten we het van betalen? Nu lees ik ook verhalen over gewenste radicale consumptieveranderingen. Zeker, ons consumptiepatroon moet gaan veranderen maar straks alleen appels, peren, pruimen als fruit en af en toe nog wat kersen en aardbeien? Een kaalslag voor de broodnodige vitaminen en variatie in ons menu.

En als we dan veel minder mogen produceren en niet meer mogen exporteren, waar gaan we dan onze maatschappelijke uitgaven van betalen zoals onderwijs, zorg, geld voor ouderen etc. etc. Ik stel me de economie voor als een kaartenhuis waarbij de agrarische sector onderaan staat in het kaartenhuis. Niet opvallend maar je ziet pas het belang van dit fundament als je de onderste kaarten weghaalt, toch? Gaan we dan geld verdienen met alleen een kennis- en een diensteneconomie? Irene van der Aart, een cabaretière uit Amsterdam, die al ruim 20 jaar een LAT-relatie heeft met een veehouder uit de Achterhoek, gaf laatst tijdens een voorstelling aan hoe dit in de grote stad er aan toe gaat.  Volgens haar is het merendeel van haar stadsgenoten werkzaam als coach, spreker, verbinder, versneller, verbeteraar of leiderschapsgoeroe. Er lijken daar nog weinig mensen te zijn die iets maken. Voor deze “luxe beroepen” is het noodzakelijk dat er eerst geld wordt verdiend om je dit te kunnen permitteren. Maar vergeet ook niet dat wij straks als maatschappij eerst de kosten van het uitkopen van boeren dienen op te hoesten en daarna de boeren moeten vergoeden voor hun taak als natuurbeheerder. Want vooralsnog kent natuurbeheer geen eigen verdienmodel.

In de afgelopen paar jaar hebben we gezien hoe dit heden ten dage wordt aangepakt binnen Nederland en Europa; we zijn gaan geldscheppen en potverteren. Door kunstmatig de rente laag te houden, zijn de geldpersen volop gaan draaien. Poenscheppen dus!  De overheid trekt overal zijn beurs voor; om te investeren, uit te kopen, te compenseren, te ondersteunen, etc. Geld  leek immers gratis en schulden maken is het devies. Maar door de gierende inflatie en oplopende rente, weten we dat deze waanzin niet lang houdbaar is.

Laten we daarom duurzaam met elkaar in gesprek gaan en de nuance en balans weer vinden. Welke natuurgebieden zijn zo waardevol dat we die echt moeten beschermen tegen stikstof etc.? Wat zijn realistische normen die aan bepaalde emissies gehangen kunnen worden? Hoe kunnen agrarische ondernemers nu innoveren om te verduurzamen zodat zij niet hoeven te worden uitgekocht maar gewoon een duurzame bijdrage kunnen blijven leveren om straks ook die 10 miljard mensen te voeden? En laten we niet op de pof gaan leven ten koste van ons nageslacht. Het doorschuiven van rekeningen naar de toekomst, of deze nu op het sociale, milieu of economische vlak liggen, is pas de kop in het zand steken. Gelukkig is de poenschepper in het stripverhaal ook tot rede gekomen. Nu wij nog.

Pieter Vlaar
Business Development Manager Vertify