Slim boeren met ‘boslandbouw’

In het kader van slim boeren, is een nieuwe manier van landgebruik onderweg: agroforestry. Door land- en bosbouw te combineren kunnen ecologisch en economisch voordeel behaald worden.  

Agroforestry, ook wel boslandbouw, wordt gezien als een toekomstbestendige en natuurinclusieve vorm van landbouw, volgens het Agroforestry Netwerk Nederland dat eind 2021 werd gelanceerd. 

Boslandbouw kent tal van voordelen. Niet alleen voor het produceren van voedsel, veevoer en biomassa. Door het combineren van bijvoorbeeld fruit- en notenbomen met eenjarige gewassen als kool, graan of aardappelen, afgewisseld met veeteelt, verhogen de biodiversiteit en bodemkwaliteit. Ook wordt de maximale ruimte benut door horizontale en verticale teelt. 

De houtige gewassen kunnen in brede rijen worden opgesteld voor de machinerie. De boomwal kan daarbij als voedermuur en als apotheek voor het vee dienen, maar zorgt ook voor efficiënter water- en nutriëntengebruik. Bovendien is het een zinvolle manier om emissies terug te dringen, publiceerde Wageningen University & Research (WUR) als lid van het Agroforestry Netwerk Nederland. 

Proeftuinen 

Momenteel zijn er zo’n vijftien praktijkvoorbeelden in Nederland, waaronder de biodynamische boomgaard Fruittuin van West in Amsterdam. Zij waren het eerste bedrijf van de vier binnen de Proeftuin Agroforestry in Noord-Holland. Vanuit dit project ontwikkelden Natuur en Milieufederatie Noord-Holland en partners een kennisdossier en een stappenplan met checklist voor agrarisch ondernemers die agroforestry willen toepassen, te vinden op agro-forestry.nl.

Robotica 

WUR onderzoekt onder meer de ziekte- en plaagdruk en de opbrengsten, maar ook wat nodig is om de agroforestry te laten slagen. De landbouwsector heeft de technologie in ieder geval in huis, ook voor grootschalige landbouwgebieden. “Door het inzetten van precisielandbouw, automatisering en robotisering ontstaan mogelijkheden voor het goed beheren van de teeltsystemen. Denk hierbij aan slimme gerobotiseerde oogstmachines”, aldus WUR. 

Emissies 

In de editie van april kwam het nieuwe landgebruik al naar voren door het Europese ‘Fit for 55’ pakket dat wordt vastgelegd in 2023. Een verzameling maatregelen voor alle sectoren om de klimaatdoelstellingen te halen. Aan de hand van dertien wetvoorstellen wil de Europese Commissie zorgen voor 55 procent minder uitstoot in 2030. De land- en bosbouw dienen daarbij samen in 2035 evenveel broeikasgassen vast te leggen als uit te stoten. De zogenoemde klimaatmitigatie en -adaptie, waarvoor de boslandbouw in aanmerking komt.

Katalysator 

Benieuwd naar het agroforestry systeem? Stichting Weerwoud heeft tijdens de Floriade 2022 op het zogeheten Utopia eiland een deel ingericht als levend voorbeeld. Het agroforestry-perceel moet de katalysator zijn voor de ontwikkeling van agroforestry in Nederland. 

Volgens Stichting Weerwoud is agroforestry een eeuwenoude vorm van kringlooplandbouw. In tegenstelling tot andere Europese landen wordt de manier van telen nagenoeg niet toegepast, terwijl het grote meerwaarde kan bieden voor de huidige landbouw. Stichting Weerwoud: “Het gaat klimaatsverandering tegen, maakt de landbouw veerkrachtiger tegen klimaatextremen en het is van belang bij het herstel van biodiversiteit. De Floriade is een plek waar de agroforestry hopelijk geadopteerd wordt door de landbouwsector.”

Door: Yildiz Celie