Coach Paul Hooijman: ‘Gangbaar en biologisch moeten naar elkaar toe groeien’

Chemische bestrijdingsmiddelen schaden onbedoeld mens, dier en milieu. Om die reden wil de overheid het gebruik van gewasbestrijdingsmiddelen terugdringen. Zijn biologicals ofwel biologische middelen de oplossing? We spreken met Paul Hooijman, gewasbeschermingsmiddelen coach van Landbouwportaal Noord-Holland.

Als we middelen kunnen vervangen, is dit alleen maar winst. Maar de bedrijfszekerheid van de agrariër staat voorop, stelt Hooijman, senior adviseur akkerbouw bij Delphy, een kennis- en onderzoekscentrum voor de plantaardige sector. “We moeten niet vergeten dat de consument ook tulpen wil die prachtig op de vaas staan en bloemkolen die niet na twee dagen gaan rotten.”

De druk op chemische bestrijdingsmiddelen wordt alleen maar groter. Tegen 2030 wil de Europese Commissie zowel het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen als het verlies aan voedingsstoffen met 50 procent hebben verminderd en het gebruik van meststoffen terugdringen met 20 procent, publiceerde Incotec en Croda Crop Protection naar aanleiding van het rapport Formulating Biologicals for Agriculture. Samen onderzoeken zij de potentie van biologicals. Syngenta zet ook in op ‘Groene middelen’ en ziet het daarom als ‘noodzaak om de eerste ervaringen op te doen met groene middelen en daardoor minder afhankelijk te worden van chemische middelen’, aldus de organisatie op de website.

Alternatief
Biologische middelen kunnen inderdaad een alternatief zijn, volgens Hooijman. Biologicals zijn van natuurlijke herkomst en hieraan zijn geen chemische stoffen toegevoegd. De middelen mogen wel in een kunstmatige omgeving gemaakt worden. De toelating voor gangbare en biologische middelen is hetzelfde bij het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).

Betrouwbaarheid
“Het is mooi dat de industrie de mogelijkheden aan het onderzoeken is. Er zijn ook veel alternatieven op de markt, maar de kweker moet wel van de middelen op aan kunnen. Wat dat betreft tasten we nog een beetje in een grijs gebied”, weet Hooijman.
Bij de betrouwbaarheid van sommige ‘groene middelen’ kan twijfel gezet worden. “De praktijkervaring leert dat een middel voor boer x wel helpt, maar voor boer y niet. Dit is natuurlijk van verschillende factoren afhankelijk. Wetenschappelijk onderzoek moet de verschillen vaak nog aantonen”, aldus Hooijman.
Een brede acceptatie van een alternatief middel is nodig, willen boeren het gaan gebruiken. Hooijman zegt: “Doordat er tegenvallers zijn geweest in de sector zijn telers terughoudender geworden. Het een werkt nu eenmaal beter dan het ander.”

Onderzoek
Multinationals als BASF, Syngenta en Bayer weten op het gebied van onderzoek wat ze moeten doen, volgens Hooijman. “Ook om leveranciers te overtuigen, maar kleine firma’s hebben vaak niet de middelen om grootschalig onderzoek te doen. Dan kan bij een middel na vijf jaar zomaar blijken dat het toch niet werkt.”
Vanuit Delphy werken ze daarom aan een Groene Gids, zodat duidelijk wordt in hoeverre bestaande natuurlijke middelen onderzocht zijn en wat de werking is.
Hooijman wil wel benadrukken dat de chemische bestrijdingsmiddelen al vele malen schoner zijn dan twintig jaar geleden. “Middelen worden sneller afgebroken en zijn erg opgeschoond. Daarnaast is het gebruik teruggedrongen, mede doordat spuittechnieken zijn verbeterd. Alles wordt minimaal en optimaal ingezet.”

Markt
De markt van gangbaar en biologisch moet naar elkaar toegroeien. “We kunnen niet allemaal om naar biologisch. Dat zorgt gegarandeerd voor problemen. We bereiken meer door de gangbare teler minder gewasbeschermingsmiddelen te laten gebruiken en op zoek te gaan naar alternatieven, zoals biostimulanten, micronutriënten en groen bemesters. Je kunt ook denken aan half biologicals en mechanische onkruidbestrijding”, zegt Hooijman.
Hooijman heel optimistisch. “De toekomst ziet er hartstikke schoon uit. De overheid moet alleen inzien dat boeren de tijd nodig hebben om deze transitie te maken. Want verduurzaming heeft alleen zin voor telers als het verdienmodel goed is.”

Bijdrage: Yildiz Celie
Foto: Maarten van den Heuvel